Яшчэ не так даўно на сценах некаторых мінскіх
басейнаў можна было пабачыць адбітак “ідэальнага плыўца”, на якім пазначаўся
яго рост, даўжыня рук і ног. Сёння, натуральна, падобных маляваных крыху
абсурдных эталонаў ужо не сустрэнеш, бо, як аказалася, плаваць добра могуць не
толькі цыбатыя і даўгарукія, але каржакаватыя і плотныя.

— Чалавек, здаецца, не прыкладае ніякіх
намаганняў, але, нягледзячы на камплекцыю, лёгка слізгае па паверхні гладзі
басейна, — кажа трэнер I катэгорыі Натэла Нанава. — Проста вада любіць яго і
нясе сама…

Аднак для таго, каб здольнае дзіця стала
перспектыўным спартсменам і прызёрам, побач з ім павінны быць таленавітыя і
адданыя настаўнікі…

З мінулага года, па словах трэнера Васіля
Цынкевіча, урэшце работа з асіповіцкімі плыўцамі арганізавана правільна і
эфектыўна, што і пацвярджаюць дасягненні юных спартсменаў.

— Набор пачынаем з 5 гадоў, — распавядае Васіль
Васільевіч. — Праз паўгоддзе камплектуем групы па здольнасцях. З 5 да 7 дзеці
за-свойваюць пачатковую праграму, у чым ім дапамагаюць Лідзія Цынкевіч, Лідзія
Гальчэня, Святлана Калячка і я. Самае галоўнае тут — аргані-зацыйны момант,
стасункі з малымі і іх бацькамі. Верагодна, у сілу свайго ўзросту бачу ў
выхаванцах не спартсменаў, а больш унучкаў, да якіх трэба знайсці падыход. Ні ў
якім разе нельга фарсіраваць працэс, маўляў, гэтае дзіця неперспектыўнае, таму
і ўвагі патрабуе менш.

Пасля двух гадоў пачатковага навучання найбольш
здольныя пераходзяць “у рукі” трэнераў Натэлы і Зураба Нанава, якія не так
даўно перабраліся ў Асіповічы з Бабруйскага вучылішча Алімпійскага рэзерву. Пачалося
ўсё з таго, што ў 2004 годзе Васіль Васільевіч сумяшчаў з асноўнай працу ў СШ №
1. Там падабралася група моцных плыўцоў, і трэнеру вельмі закарцела вывесці іх
на больш высокі спартыўны ўзровень. Але для гэтага патрабаваліся прафесійныя
настаўнікі.

— Пазнаёміўся з Натэлай Вахтангіеўнай, — успамінае
ён, — і яна пагадзілася працаваць у клубе трэнерам-кансультантам — 2-3 разы на
тыдзень прыязджала ў Асіповічы. У яе вучыліся не толькі дзеці, але і трэнерскі
састаў. Крыху пазней далучыўся і Зураб. І вось з мінулага года яны канчаткова
перабраліся да нас. Вынік прыйшоў хутка: асіпаўчане — пастаянныя прызёры розных
турніраў.

Дзякуючы такому падзелу працы, сёння на базе
клуба можна падрыхтаваць спарстмена ўзроўню нацыянальнай зборнай. А што далей?

— Для падрыхтоўкі спарт-сменаў міжнароднага
класа ведаў нам хапае, не стае матэрыяльнай базы, — канстатуе Натэла
Вахтангіеўна, якая выхавала больш за дзясятак майстроў спорту і 8 членаў
нацыянальнай зборнай рэзерву і пераменнага саставу. — Няма рэгулярных
спарынгаў, збораў і турніраў — няма і медалёў. Летась асі-паўчане выязджалі
амаль на 90% спаборніцтваў, што ла-дзіліся ў Беларусі. На жаль, не заўжды
выязджалі камандай…

Да матэрыяльных праблем далучаецца памылка
некаторых дарослых, якія лічаць, што прафесійны спорт перашкаджае навучанню.
Нярэдка з-за гэтага гвалтоўна перарываюцца трэніроўкі, што ставіць на воднай
кар’еры таленавітага юнака “крыж”.

— Спорт і вучоба выдатна спалучаюцца, — адзначае
Натэла Вахтангіеўна. — Доказ — мой сын, які скончыў вучылішча Алімпійскага
рэзерву з дзвюма трэніроўкамі ў дзень і з залатым медалём. Дзякуючы плаванню,
далей змог паступіць у БНТУ, пры гэтым навучанне аплачвала кафедра
фізвыхавання. Дадам адно: калі ты арганізаваны — паспееш усюды.

Яшчэ адна фатальная праблема гэтага віду спорту
ў Беларусі гучыць так: плаванне заканчваецца ў 17 гадоў. Чаму?

— У гэтым узросце дзеці — ужо майстры спорту —
заканчваюць школы ці вучылішчы Алімпійскага рэзерву, — тлумачыць трэнер Нанава.
— І ім банальна няма куды па-дзецца! Менавіта таму ў вучылішчах прадугледжаны
дадатковы курс на 2 гады, каб працягнуць кар’еру падлеткаў. Але большасць
бацькоў адмоўна ставіцца да такой практыкі — лічыць, што плаваннем не
пракормішся і вышэйшая адукацыя важней. А што такое 17, калі пік майстэрства
прыпадае звычайна на 22-25 гадоў? На пася-джэннях федэрацыі неаднаразова
падымалася пытанне, як утрымаць таленавітых дзяцей у спорце, але ніякіх зрухаў
дагэтуль не бачна. І таму штогод мы губляем перспектыўнейшыя кадры, што не
перадаць, як крыўдна! Асобныя, як Арцём Костылеў — шосты вынік на Алімпійскіх
днях Еўропы ў Італіі ў 2005, — паступаюць у ВНУ і знікаюць са спорту. Некаторыя
з’язджаюць за мяжу, як той Андрэй Радыёнаў. А ў нас застаюцца адзінкі,
пераважна мінчане і члены спартыўных ды-настый…

Сёння ў Асіповічах каля дзясятка дзяцей 1997-1999
гадоў нараджэння займаюцца плаваннем прафесійна, рэгулярна выязджаюць на
спаборніцтвы і паказваюць добрыя вынікі. Аднак іх не-дастаткова, каб каманда
ўвайшла ў лік прызёраў, у ся-рэднім у яе складзе павінна быць ад 12 да 20
пастаянных спартсменаў.

— Летась у нас яшчэ заставаліся спадзяванні на
тое, што такая перспектыва для 11-12-гадовых асіпаўчан магчыма, — канстатуе
Натэла Вахтангіеўна. — Аднак зараз некалькі дзяцей сышлі ў іншыя віды спорту,
таму ў прызёрах гэтай камандзе не быць. Цікавасці падлетка мяняюцца хутка, таму
вельмі важна пазіцыя і меркаванне бацькоў. Нярэдка трэнеры кааперуюцца і
падказваюць мамам і татам, у якім спорце іх дзіця можа стаць чэмпіёнам. Аднак
не заўжды гэта дзейнічае… Зараз падрастае каманда плыўцоў 2000-2002 гадоў
нараджэння. Дзеці займаюцца яшчэ не на прафе-сійным узроўні, бо маленькія, але
ўжо ўдзельнічаюць у спаборніцтвах. На жаль, не можам ахапіць увесь горад,
выпадаюць школы №№ 2 і 3, якія знаходзяцца на другім баку горада. Аднак,
нягле-дзячы на гэта, набор сёлета досыць вялікі!

Кацярыну Кадашэвіч і Анастасію Лук’яненка
перавялі на спецграфік падрыхтоўкі да Алімпійскіх дзён моладзі ў Беларусі, па
выніках якіх дзеці змогуць увайсці ў нацыянальную зборную і паехаць на
адпаведныя дні ў Еўропу. З гэтага часу дзяўчаты будуць трэніравацца два разы на
дзень, прапускаючы першы ўрок у школе. Але гэтага б не было, калі б не дапамога
і паразуменне кіраўніцтва першай школы і начальніка аддзела адукацыі Наталлі
Шаўчэнка.

Ці ўзнікае жаданне вярнуцца ў Бабруйск? На гэта
пытанне Натэла Вахтангіеўна адказала наступнае:

— Нам з Зурабам Цімафеевічам тут падабаецца. Тым
больш, што некаторыя дзеці ўжо зараз выказваюць жаданне трэніраваць. А жыццё,
як кажуць, толькі тады мае сэнс, калі нехта падхопіць пачатую табою справу!

Ганна МАЦКЕВІЧ.