Настаўнік беларускай мовы і літаратуры Вяззеўскай СШ Iрына Альховік

— Чаму абралі беларускую філалогію ў якасці справы жыцця?

— У маім выпадку інакш і быць не магло, улічваючы тое асяроддзе, у якім вырасла. Вучылася ў Каменіцкай сярэдняй школе, дзе, як і ва ўсёй вёсцы, з беларускай мовай сябруюць. Да таго ж родная мова давалася лягчэй за любы іншы прадмет. Паўплывала і зацікаўленасць беларускім фальклорам. Падчас вучобы ва ўніверсітэце займалася збіраннем казак, легенд, паданняў у суседніх з Каменічамі вёсках, а зараз арганізоўваем з вучнямі правядзенне народных абрадаў, фальклорных свят. Не абышлося і без уплыву настаўніцы беларускай мовы і літаратуры. Ніна Сяргееўна Вікторчык была строгім, патрабавальным педагогам, але давала высокі і, што важна, трывалы ўзровень ведаў і дапамагала мне не толькі ў школе. Калі пасля заканчэння ўніверсітэта патрапіла ў родную школу, дзе Ніна Сяргееўна была ўжо дырэктарам, менавіта яна дапамагала асвойваць шматлікія педагагічныя сакрэты.

— Настаўнікам можна стаць ці патрэбна ім нарадзіцца?

— Як бы гэта банальна ні прагучала, настаўнік — гэта не прафесія, а стан душы. Тут не можа быць белага альбо чорнага, вялікая роля належыць паўтонам: адносінам да дзяцей, упэўненасці ў сабе, знешняму выгляду. Вучні адчуваюць, як да іх ставіцца настаўнік, і вядуць сябе з ім адпаведна, а любоў дзяцей — бадай, галоўны паказчык правільнага кірунку работы любога настаўніка.

Асабіста мне больш падабаецца працаваць з сярэднімі і старшымі класамі. З імі можна адчуваць сябе на роўных, з імі цікава. Аднак магу зразумець патрэбы і знайсці падыход да дзетак любога ўзросту, пачынаючы з дзіцячага садка, дзе мне некаторы час прыйшлося працаваць. У любым выпадку ў школе адзін дзень не падобны на другі, і ў гэтым плюс, бо не застойваешся, пастаянна прымяраеш новыя для сябе ролі: арганізатара, мастака, паэта, кампазітара і нават харэографа. Настаўніцкая справа не абмяжоўваецца вузкай спецыялізацыяй.

— Як зрабіць цікавымі ўрокі мовы і літаратуры?

— Аснова цікавага ўрока — яго разнапланавасць. У сорак пяць хвілін стараюся ўмясціць творчыя заданні, заданні-спаборніцтвы, гульні на развіццё логікі. Ключавую ролю адыгрывае і танальнасць голасу. Выкладанне, асабліва літаратуры, не павінна быць манатонным. Часта вучні старшых класаў глядзяць на мяне касым вокам, калі расповед вяду эмацыянальна, але ж глядзяць і, што немалаважна, слухаюць. Не лішнім будзе і пажартаваць, калі гэта да месца. А праблем з дысцыплінай не будзе, калі ўрок цікавы і насычаны. Тады і месца для свавольства не застаецца.

— Класнае кіраўніцтва для Вас — цяжар ці задавальненне?

— Зараз кірую шостым класам. Шчырыя, разумныя дзеці, з якімі склаліся добрыя адносіны і ўзаемапавага. Мы з імі разам і ў школе, і ў вольны час. Ездзім усім класам на экскурсіі, ходзім у паходы, выбіраемся на пікнікі. Сумесна рыхтуем мерапрыемствы выхаваўчага характару. Класнае кіраўніцтва для мяне — захапленне. Ніякай складанасці. Да ўсіх дзяцей стаўлюся з аднолькавай ступенню любові, але з адной умовай: ніякага падману. Прызвычаіла да праўды ўсіх сваіх вучняў, таму давяраю ім і магу даручыць любую адказную справу.

— Настаўнік — гэта статычныя веды ці пастаянны прагрэс?

— Без самаадукацыі немагчыма і дзецям даць якасныя веды, таму імкнуся быць у курсе новых педагагічных практык і прыёмаў, навінак мастацкай літаратуры, усіх змен у адукацыйнай сістэме. З задавальненнем наведваю пасяджэнні метадычных аб’яднанняў, семінары, удзельнічаю ў анлайн-канферэнцыях, курсах па павышэнні кваліфікацыі. Напрыклад, нядаўна наведала семінар па падрыхтоўцы да алімпіяды, які праходзіў у Мінску. Мне гэта цікава, бо ёсць здольныя вучні, якія з года ў год удзельнічаюць у алімпіядах і паказваюць неблагія вынікі.

— Як адпачываюць педагогі?

 — У вольны час іграю на піяніна, наведваю тэатры, хаджу ў кіно, катаюся на веласіпедзе. Разам з сям’ёй падарожнічаю па славутых мясцінах Беларусі. Яшчэ ствараю рэцэпты мясных страў, па якіх спачатку гатую сама, а пасля дзялюся з калегамі і сяброўкамі.

Гутарыла Ганна ШАРАМЕТ.