Дарэчы, у 1995 годзе ён стаў героем дакументальна-этнаграфічнага кінафільма “Цымбаліста” (Беларусьфільм, “Летапіс”).

У пошуках звестак пра Рыгора Шамака звярнуліся ў Дрычынскі сельсавет. Яго старшыня, расказалў, што калісьці яны працавалі ў адным калгасе. Мікалай Яромаў адгукаўся аб музыке як аб цікавым суразмоўцы, разнабаковым чалавеке, які выкарыстоўваў у сваёй мове забаўлянкі і прыказкі. І, канечне, чуў, як прыгожа той іграе на цымбалах.

З яго дапамогай знайшлі кантакты дачкі – Тамары Дражынай. Яна нам паведаміла, што тыя цымбалы, якія рабіў яшчэ яе прадзед і на якіх іграў не толькі ён, але і дзед з бацькам, усё яшчэ захоўваюцца.

– Зробленыя калісьці маім прадзедам цымбалы і перайшоўшыя ў спадчыну дзеду, які вельмі хораша іграў, нібы “заваражылі” майго бацьку яшчэ ў дзяцінстве, – гаворыць Тамара Рыгораўна. – Ён расказваў, як яго тата раіў яму: “калі хочаш іграць, дык паспрабуў спачатку цымбалы настроіць пад любы строй – скрыпічны або гармонны. Калі сумееш падвесці, то будзеш іграць”. У далейшым ён не расставаўся з бацькавымі цымбаламі, бо не ўяўляў сваё жыллё без іх. Мой малодшы брат іграў на гармоні. Бацька вучыў: сыграе мелодыю на цымбалах і гаворыць Пятру паўтарыць. Брат тады ў першы клас пайшоў. Дык яны потым удваіх ігралі ў клубе на “вячорках”, удзельнічалі ў розных конкурсах не толькі ў раёне, але і ў іншых гарадах Беларусі. Тыя цымбалы ўсё яшчэ захоўваюцца ў мяне. Памятаю былі таты “кручкі”, каб іграць, зробленыя з акацыі. Мама сшыла для іх чахол з трывалага матэрыялу, каб не прамоклі калі раптам дождж пойдзе. Тата не проста любіў музыку, ён жыў ёй. Бывала, што менавіта яна і падтрымліва яго ў цяжкім становішчы, заўсёды была разам і побач.

Часопіс “Этнамузэкалогія” Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі  так перадаў адносіны Рыгора Шамака да цымбалаў: “У маім інструменце, – гаварыў музыкант, – ёсць нешта патаемнае. Ён жывы, у яго ёсць душа, а галоўнае – голас, гук. Ён гучыць.” Адзначым, што ў гэтым надзвычай ёмістым і ў пэўнай ступені “зашыфраваным” па зместу выказванні знайшлі адлюстраванне найбольш важныя рысы, уласцівыя не толькі народна-цымбальнай, але і музычна-інструментальнай культуры беларусаў увогуле. Адна з іх датычыцца адухаўлення музычнага інструмента, наяўнасці ў яго такіх “патаемных” якасцей, як “голас” і “душа”. Аб адухаўленні сведчыць таксама назвы састаўных частак цымбалаў. У іх, як і ў чалавека, ёсць “грудзі” (верхняя дэка), “плечы” (ніжняя дэка) і “бакавіцы” (абячайкі), “галовы” (калодкі, якія прылягаюць да верхняй дэкі і ў якія паўбіваны калкі і гвазды для нацягвання струн), “галаснікі” (рэзанатарныя адтуліны ў верхняй дэцы) і “душы” (планкі-“ўпоры”, што знаходзяцца ўнутры корпуса пад падстаўкамі-“кабылкамі”).

Аднак кожная канструкцыйная дэталь цымбалаў выклікала ў Шамака цікавасць і з боку яе функцыянальнага прызначэння.Асаблівую ўвагу ён надаваў “душам”, ад правільнай устаноўкі якіх залежыць, на яго погляд, добрая якасць гучання інструмента. “Яны па-сапраўднаму гавораць аб тым, што думае чалавек”, “без канца голас вядуць”, “адзываюцца, як жывыя”. Але самае галоўнае, што пыцягвала Шамака ў цымбалах, была непаўторнасць гучання, “голасу”, непадобнага да “галасоў” іншых музычных інструментаў. Патрэбнасць у яркім і моцным гучанні тлумачыцца тым, што звычайна цымбалы выкарыстоўваліся на вяселлях і вечарынках у ансамблях са скрыпкай і гучнагалосым гармонікам (баянам) пры вялікім зборы народа. Таму “калі ў цымбал няма гуку, – сцвярджаў Шамак, – то гэта ўжо не цымбалы”.

Другая найважнейшая ўласцівасць “голасу” цымбалаў – тэмбракаларыстычная – заключаецца ў тым, што яны звоняць, прычым “звоняць па-своему, па-асобеннаму”. Калі “ў званоў і званочкаў, – тлумачыў музыкант, – гук стварае метал, то ў цымбал – дрэва і метал. Таму калі ў звона нараджаецца гук, то ён зусім іншы – якісь таміцельны. Цымбалы ж сільна шумяць і гудзяць”.

Паколькі музыкант надаваў галоўнае значэнне спецыфіцы гучання цымбалаў, то зразумела, што яго цікавілі і фактары, якія вызначалі гэту спецыфіку. Да іх ён адносіў, напрыклад, выбар і падрыхтоўку матэрыялу для вырабу інструмента: “сырое дрэва, – лічыў Шамак, – забірае гук, у “мёртвага” гук добра трымаецца”. Музыкант быў упэўнены ў тым, што інструмент не трэба фарбаваць, бо “чым больш фарбуеш, тым больш дрэнным тановіцца гук”.

Дзякуючы Рыгору Шамаку ўдалося выявіць лакальныя карані прафесійнага цымбальнага мастацтва Беларусі, якія бяруць пачатак у традыцыі пухавіцка-асіповіцкай фальклорна-цымбальнай школы.