ПостацI Завіша МАГДАЛIНА (пазней Красінская, Радзівіл) (150 гадоў з дня нараджэння) №63

Дачка Яна Казіміра Завішы. Пасля смерці бацькі
(1887) спадчынніца яго маёнткаў на Беларусі і ў Вялікай Польшчы. Была выхавана
ў духу беларускай культуры, сімпатызавала хрысці-янскім дэмакратам. Фінансавала
выдавецтва “Загляне сонца і ў наша аконца”, Беларускае выдавецкае
таварыства, газету “Беларус”, таварыствы цвярозасці, шпіталі,
сельскія крамы і інш. Адкрыла беларускія школы ў сваіх уладаннях у Кухцічах,
Уздзе, Каменцы. Яе маёнтак у Кухцічах (цяпер пас. Першамайск Уздзенскага р-на)
наведвалі  В.Іваноўскі, I.Луцкевіч, А.Луцкевіч, Р.Скірмунт, А.Уласаў і інш. дзеячы беларускага
нацыянальна-культурнага руху. Аказвала матэрыяльную падтрымку ў выданні першых
кніг М.Багдановіча, К. Буйло і інш.; у знак удзячнасці ёй В.Іваноўскі і
І.Луцкевіч змясцілі герб Завішаў “Лебедзь” на тытульным аркушы
зборніка вершаў М. Багдановіча “Вянок”. Пасля 1917 у эміграцыі ў
Польшчы, Літве, Германіі, з 1932 — у Швейцарыі. Дапамагала беларускім
арганізацыям у Заходняй Беларусі, літоўскаму і яўрэйскаму культурным рухам.

Нарадзілася 8 ліпеня 1861 года. Пры хрышчэнні яе
назвалі Марыя-Ева-Магдаліна-Іосіф-Эльжбета-Апалонія-Кацярына. Была выхавана на
французскі манер, атрымала бліскучую адукацыю і, магчыма, назаўсёды б засталася
невядомай апалячанай арыстакраткай, калі б не адвечная любоў да Беларусі.
Станаўленне асобы ішло паволі, праз летнія паездкі панначкі ў маёнткі, праз яе
размовы з аднагодкамі пра паданні ліцвінаў, мясцовыя быліны і легенды; праз
бацькавы аповеды пра слаўны радавод Завішаў і цяжкі стан беларусаў у ко-лішняй
Рэчы Паспалітай, праз усведамленне прыгажосці беларускай прыроды. 27 красавіка 1882 г. яе гвалтоўна выдалі
замуж за Людвіка Красінскага. Графскі тытул Красінскага быў засведчаны ў
Аўстрыі, ён быў Іспанскім грандам і Мальтанскім кавалерам. Нарадзіла дачку
Марыю Людвіку. Магдаліна ўвайшла ў валоданне маёнткамі Завішаў 3 студзеня 1889 г. Пасля смерці мужа
жыла ў Кухцічах, Жорнаўках, у Мінску, аднавіла сяброўскія сувязі.

У 1904
г. у Англіі пазнаёмілася з Мікалаем Радзівілам, які быў
маладзейшы за яе на 19 гадоў. 30 красавіка 1906 г. у Лондане яны
пабраліся шлюбам.

У хуткім часе маладому князю было адмоўлена ў
сяброўстве шляхецкага паляўнічага клуба, ад яго адхінуліся ўплывовыя знаёмыя.
Але відавочцы сцвярджаюць, што закаханыя адно пасмейваліся над гэтымі дробязямі
і вярнуліся ў родныя Кухцічы. Там Мікалай зацікавіўся збіраннем беларускага
фальклору, з дапамогаю сваіх сувязей нават правёў адгалінаванне чыгункі ў
маёнтак Жорнаўкі і ў гонар жонкі даў назву станцыі “Завішын”.
Актывізуецца гандаль і сельскагаспадарчая дзейнасць. Маёнткі княжацкай пары
пачынаюць прыносіць вялікі прыбытак. Гэта былі гады росквіту і сямейнага
шчасця.

 У 1912 г. Магдаліна на свае
сродкі пабудавала ў Лондане касцёл для беларусаў. Адкрыла школу ў Жорнаўках.

Памерла ў швейцарскім Фрыбургу 6.01.1945 г. у
кляштары сясцёр дамініканак.

Урад Літвы ўзнагародзіў княгіню Магдаліну
Радзівіл ганаровым ордэнам Гедыміна.

 

Последние новости

Общество

Проведите незабываемый день с семьей и друзьями на свежем воздухе!

2 июня 2025
Читать новость
Общество

Где нельзя оставлять машину во дворах

2 июня 2025
Читать новость
Образование

Минобразования Беларуси утвердило стандарты делового стиля школьной одежды

2 июня 2025
Читать новость
Общество

Начальник управления по преодолению последствий катастрофы на ЧАЭС и ЧС Могилевского облисполкома проведет прием граждан в Осиповичах

2 июня 2025
Читать новость
Общество

Лето с Клубом «Зебра» Беларусбанка: подарите вашему ребенку яркие эмоции и финансовую свободу

2 июня 2025
Читать новость
Общество

Ждать ли тепла в первую неделю лета? Прогноз погоды с 2 по 8 июня

2 июня 2025
Читать новость

Рекомендуем