Легенда аб паходжанні
вёскі

ўтворана
ад прозвішча Каменіч, якое паходзіць ад слова “камень”. Iснуе такая
легенда. Кажуць, што камень тут з’явіўся ў сівую даўніну, пра якую ўжо і дзяды
не памятаюць. Вёз неяк селянін дровы з лесу. Конік быў слабы, нягеглы.
Пераязджаць трэба было праз невялікі брод. Як толькі вясковец накіраваў каня
праз яго, жывёліна — ні з месца. Гаспадар пачаў пугай хвастаць ды прыгаворваць:
“А каб ты скамянеў стоячы” — аж пакуль сам не змогся. Выйшаў з броду
адпачыць, а каня пакінуў. Лёг пад дубам ды і заснуў. Калі прачнуўся, было ўжо
цёмна. Успомніў пра каня, пайшоў да таго месца, дзе пакінуў воз. Аж бачыць —
няма таго, замест шэры камень ляжыць.

Пусціўся
ён адтуль наўцёкі. Бяжыць і прыгаворвае ад страху: “Камень-іч-іч, камень-іч-іч”.

Былина о том, как добрый молодец Янук злого Каменича победил

За полями, за лесами, за болотами,

За морями, за горами, за широтами

Жил там барин, да и злой он был.

А злодей он был уж знаменитый,

А кликали все его по имени Каменич.

А тот Каменич да великанище.

А как злится этот да разбойничек,

Так уж мимо там никто не прохаживает,

На добром коне не проезживает.

Черный ворон там не пролетывает,

Хитрый зверь не прорыскивает.

И вот в том краю жил

Янук — добрый молодец,

Богатырь-то он никем невиданный.

Ну а звали все его дурачиною,

Дурачиною да простофилею.

Да хороший он был хлопчина.

Вот беда в одном — ног не чувствовал.

Просидел он на печи  все тридцать лет,

А его родители стары были,

А его родители бедны были.

Да работали они, чтоб прокормить сына,

Да работали они, чтоб прокормить себя.

И прослыл Янук про злого барина, про Каменича.

Да и стал он думать думу заветную,

Как разбойника да со свету сжить,

Да помогати всем страждущим и обиженным.

И когда отец да и с матерью дом покинули,

Да пошли на работу ли.

Стали ноги его да вдруг послушными.

Да и встал Янук на свои ноженьки,

Да отправился он  помочь родителям.

Да и силы в нем поприбавилось.

И решил он убить  того Каменича.

Говорил отец: “Да не едь, Янук!”

Говорил отец: “А Каменич-то сильней тебя!”

Но поехал Янук за край, за деревнюшку,

И поехал он к тому Каменичу,

Тот Каменич был во сто крат да выше и.

Но Янук был все ж сильней его.

И одолел он да того барина.

Повалил его он да на высоку горушку.

Да рассыпалась гора та на осколочки.

И разошлись они на всю деревнюшку и за край ее.

И с тех пор стала кликаться она Каменичами,

А за край ее — Яновкою, воздав славу Януку.

Шкляныя кропелькі

Даўным-даўно
шырокі луг за вёскай Каменічы напаўнялі воды вялікай ракі. I жыў тут прыгожы
хлопец Янка. Днём ён лавіў рыбу, займаўся паляваннем, а як толькі на зямлю
спускалася ноч, плыў на таемнае спатканне з паненкай з суседняга сяла. Аднойчы
ў навальніцу хвалі назаўсёды накрылі лодку закаханага. Яго маці жорстка
пакарала раку за гібель любімага сына, ператварыўшы яе ў невялічкую крыніцу.

Толькі
не ўлічыла жанчына магутнасць вады, і праз пэўны час крынічка завіравала з
такой сілай, што выйшла за межы сваіх абрысаў, расплылася і ўтварыла новую
раку. У многіх яе месцах білі новыя крыніцы. Аказваецца, узніклі яны менавіта
там, дзе паненка, ідучы на спатканне, пакідала зарубкі ў выглядзе шкляных
кропелек, каб каханы ноччу не заблудзіўся. Дзяўчына была рада таму, што шлях,
па якому хадзіла на спатканне, цяпер адзначаны кры-нічкамі, і беражліва
захоўвала іх да смерці. А людзі ў памяць аб такім каханні працягнулі добрую традыцыю.