Дзень Перамогі. Такі далёкі і такі блізкі…

Вясною адзначаецца многа свят, але адно аб’ядноўвае людзей розных пакаленняў, прафесій і сацыяльных груп: у сэрцы кожнага беларуса ёсць месца, дзе б’ецца званочкам памяць аб тых, хто ў гады Вялікай Айчыннай абараніў нашу краіну ад ворага.

4 мая

Святкаванне Дня Перамогі па традыцыі пачалося за некалькі дзён да 9 чысла. Так, каля брацкай магілы партызан Вялікай Айчыннай вайны на вуліцы Абросімава адбыўся ўрачысты мітынг, і лепшых вучняў школ прынялі ў піянеры і члены ГА “БРСМ”. Сімвалічна, што гальштукі рабятам павязваў і ўдзельнік Вялікай Айчыннай вайны Міхаіл Паўлавіч Падвойскі, піянер 30-х і камсамолец 40-х, як ён сябе назваў. Паважаны ветэран прачытаў удзельнікам урачыстасці свае новыя вершы, прысвечаныя сябрам па зброі, якія злажылі галовы, баронячы народ ад “карычневай чумы”. А кіраўнікі прадпрыемстваў і ўстаноў, школьнікі ўсклалі вянкі і кветкі да помніка.

Мітынг у скверы стаў адпраўнай кропкай для ўдзельнікаў велапрабегу, прысвечанага Дню Перамогі, які арганізаваў раённы камітэт ГА “БРСМ”. З задавальненнем далучыліся да маладзёжных актывістаў і прадстаўнікі МААП, райаб’яднання прафсаюзаў, ГА “Белая Русь”, валанцёры, школьнікі, спартсмены, супрацоўнікі РАУС, ваеннаслужачыя і проста аматары веласпорту. Сімвалічна, што жадаючых прыняць удзел у патрыятычнай акцыі аказалася 75 — як гадоў, якія прайшлі з часу вызвалення краіны ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Адразу пасля заканчэння мітынгу веласіпедысты выстраіліся ў калону, на чале якой размясціўся аўтамабіль ДАІ: рухаліся па праезнай частцы дарогі, таму бяспека — на першым месцы. Хтосьці без вялікай напругі, некаторыя з намаганнямі, але ўсе без здарэнняў дабраліся да месца прызначэння — брацкай магілы і мемарыяльнага комплексу ў Замошшы. Там землякі дапамаглі ў навядзенні чысціні і парадку, а таксама пасадзілі некалькі саджанцаў туі. Напрыканцы — невялікі экскурс у гісторыю гэтага сумнага месца. І хвіліна маўчання ў памяць аб тых, хто загінуў у Вялікай Айчыннай…

У гэты ж дзень асіпаўчане атрымалі магчымасць наведаць фільм “Салдацік”, не набываючы ўваходных білетаў.

8 мая

ў МПЦ “Равеснік” адбылася канцэртная праграма нацыянальнага акадэмічнага аркестра Беларусі пад кіраўніцтвам Міхаіла Фінберга “Мір нашай краіне”.

9 мая

На працягу некалькіх выхадных дзён церушыў нудны дождж, але ён своечасова прыпыніў рух, нібы разумеючы сваю недарэчнасць ва ўрачысты дзень. Зранку адбылася раённая лёгкаатлетычная эстафета, прысвечаная Вялікай Перамозе і памяці Героя Савецкага Саюза Барыса Дзмітрыева.

Задоўга да пачатку святочных мерапрыемстваў на цэнтральнай плошчы горада сталі збірацца прадстаўнікі грамадскіх аб’яднанняў і працоўных калектываў. У ліку першых прыйшлі ветэраны дахавага завода, чыгункі.

У 11 гадзін удзельнікі рушылі ў напрамку гарадскога парку. Наперадзе — машына з ветэранамі, кіраўніцтва раёна, ваенныя. БРСМ і прафсаюзы, педагогі і работнікі прадпрыемстваў, ветэраны і моладзь ішлі ў шматлікай калоне з традыцыйнымі сцяжкамі, шарамі, кветкамі. Многія неслі акуратна аформленыя партрэты тых, дзякуючы каму мы жывём на гэтай зямлі ў міры і спакоі — дзядуляў, бабуль, нават прадстаўнікоў чацвёртага-пятага пакалення прашчураў. “Беларусь памятае!” чыталася на транспаранце і ў вачах людзей.

Святочная працэсія спынілася на Алеі Герояў вакол абеліска шчыльным колам. На ганаровых месцах — ветэраны вайны. На жаль, было іх зусім няшмат, але прамовы старшыні райвыканкама Паўла Налівайкі, старшыні раённага Савета дэпутатаў Сяргея Сувеева, дэпутата Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу краіны Аляксандра Багдановіча і іншых былі звернуты ў першую чаргу да іх — тых, хто набліжаў Вялікую Перамогу.

Калі дзеці сталі дружна ўручаць кветкі ветэранам вайны, пралятаючы над галовамі землякоў самалёт пагойдаў крыламі: здалося, што і ён вітае нашых герояў. А для многіх прадстаўнікоў маладога пакалення гэты дзень запомніцца назаўсёды тым, што менавіта на ўрачыстасці яны сталі піянерамі і членамі “БРСМ”.

Пасля заканчэння мітынгу свята паступова перамясцілася на канцэртную пляцоўку ў парку, на сцэне якой мясцовыя артысты прадэманстравалі гледачам тэматычную праграму “Ён. Яна. І вайна”.

У той жа час працавалі народныя падворкі, дзе можна было набыць карысны ў гаспадарцы прадмет або сувенір ці падарунак блізкаму чалавеку. Тут жа народныя майстры вучылі працаваць на ганчарным крузе, вязаць, давалі карысныя парады. Дзеці актыўна бавілі час на атракцыёнах і трэнажорах.

Дзень быў даволі халаднаваты, і, каб наведвальнікі не замёрзлі, іх частавалі цёплай юшкай, салдацкай кашай і чаем. “Салдацкая сталоўка” карысталася павышаным попытам: цёплы абед на свежым паветры якраз прыйшоўся да месца. Гандлёвыя рады шырока прадстаўлялі розныя харчовыя і забаўляльныя тавары. Дарэчы, многія землякі надзелі пілоткі і ваенную форму, каб прадэманстраваць сваё дачыненне да падзей тых часоў, еднасць з ветэранамі — хоць не па гадах жыцця, дык у думках.

Удзельнічалі ў святочных мерапрыемствах цэлымі сем’ямі. Некаторыя расказвалі, што прыехалі да родных і з іншых краін, бо хацелі апынуцца ў гэты дзень менавіта на радзіме продкаў, што загінулі ў час вайны. Пра сваіх дзядуляў яны расказвалі з гонарам. Удзельнічаючы ў такіх мерапрыемствах, пераконваешся, што патрыятызм не аджывае свой век, ён проста некалькі трансфармуецца, але жыве ў людскіх душах. Хіба каго не кранула калона хлопцаў-матацыклістаў, якія па поклічы сэрца замацавалі на байках сцяг і партрэты гераічных дзядуляў і далучыліся да святочнага шэсця?

Жадаючыя маглі агледзець наваколле і з вышыні птушынага палёту, бо была магчымасць здзейсніць палёт над горадам на самалёце Бабруйскага аэраклуба ДТСААФ.

У другой палове дня на сцэне распачаўся рэгіянальны фестываль народнай творчасці “Веснавыя колеры”, які наладзілі розныя музычныя калектывы Асіповіччыны. Мілагучныя песні і заліхвацкія танцы змяняліся чытаннем паэтычных твораў і прозы, потым — выступленні аркестраў.

Паралельна працавала другая канцэртная пляцоўка каля рэстарана “Пралеска”. Там выступаў духавы аркестр РЦК, народныя калектывы з Каўгароў, Дрычына і іншыя артысты.

Гулянне доўжылася да вечара і завяршылася танцавальнай праграмай.

* * *

…На жаль, усё менш ветэранаў застаецца сярод нас. Два дні да самага дарагога свята не дажыў Павел Афанасьевіч Курдаеў, жыхар Бабруйска, які многа летніх сезонаў правёў на дачы ў Вялікай Граве. Тут яго з пашанай і пахавалі, выконваючы волю чалавека.

* * *

Рыгор Маркушын: «Мы, жыхары вёскі Цэль, ганарымся нашым ветэранам Вялікай Айчыннай вайны — Сяргеем Лявонавічам Мурадзянам. Зараз яму 91 год, а ў час вайны ён служыў у тылавых структурных падраздзяленнях, забяспечваючы надзейную абарону нашых войскаў.

Цяпер Мурадзян адзін з нямногіх жывых сведкаў, якія могуць расказаць нам і нашым дзецям пра рэальныя падзеі вайны. Што з задавальненнем і робіць, калі прыходзяць да яго з візітам школьнікі. Канечне, ваеннаслужачыя 465-й ракетнай брыгады, якая яшчэ летась дыслацыравалася на тэрыторыі Цэлі, не абыйшлі ўвагай Сяргея Лявонавіча. Спадзяёмся яшчэ не адзін год наведваць гэтага паважанага чалавека і з задавальненнем будзем слухаць яго ўспаміны».

* * *

Вёска Базок. 10 гадзін раніцы. З нагоды Дня Перамогі і адначасова Дня смутку на мітынг, падрыхтаваны Вязаўніцкімі вучэбна-педагагічным комплексам і Домам культуры, каля мемарыяла, узведзенага ў 1980 годзе на месцы пахавання воінаў, партызан і мясцовых жыхароў, знішчаных 75 гадоў таму фашыстамі, па закліку сэрца сабралася каля 100 чалавек. У асноўным — нашчадкі тых, хто загінуў у агні 9-10 мая 1944 года. Людзі са слязамі на вачах падыходзілі да пліт з прозвішчамі родных і блізкіх і ўскладвалі кветкі, такім чынам аддаючы даніну павагі расстраляным і спаленым роўна за год да перамогі вяскоўцам.

Чыгілейчыкі, Гоціны, Кожанцы, Дзівакі, Батуры, Стэльмахі, Давідовічы, Клімко, Мычко, Шадуры… Усяго — 576. З 700 жыхароў у жывых засталося крыху больш за 40 чалавек. Сярод іх і бацька 60-гадовага Уладзіміра Чыгілейчыка — Іван. Яго разам з іншымі хлапчукамі немцы прымусілі гнаць коней у Лапічы.

— Прыязджаем з сям’ёй сюды кожны год, — гаворыць Уладзімір Іванавіч. — Бацька не мог без слёз успамінаць пра гэтую трагедыю. На жаль, ужо і яго няма. Ды і ўсіх астатніх сведкаў. Таму наш абавязак — захоўваць памяць пра іх, падтрымліваць у належным стане месцы пахавання. І наогул рабіць усё для таго, каб вайна больш ніколі не паўтарылася.

10 мая 1944 года разам з людзьмі былі спалены таксама вёскі Лазовае, Палядкі, якія знаходзіліся на адлегласці 3 кіламетраў ад Базка…

Больш фота са святочных мерапрыемстваў — на нашых старонках у сацыяльных сетках «Одноклассники» і «Вконтакте«.