Усюды бачыць прыгожае

Праект пад назвай “посткросінг” з’явіўся ў свеце ў пачатку 2000-х. А жыхарка Ставішча Валянціна Еўдакімовіч захапілася абменам паштоўкамі з жыхарамі розных краін яшчэ ў дзяцінстве.

Менавіта ў школе настаўніца нямецкай мовы расказала вучням пра клуб інтэрнацыянальнай дружбы, і рабяты ахвотна ўступілі ў яго. Яны перапісваліся са сваімі аднагодкамі з Германіі, а ў ходзе стасункаў атрымоўвалі інфармацыю пра жыццё ў іншых краінах, а заадно і моўныя ўменні замацоўвалі.

Ішлі гады, дзеці пакідалі школу, забываліся і на тыя лісты іншаземным аднагодкам. А з развалам Савецкага Саюза гэта плынь і наогул скончыла сваё існаванне. Але Валянціна так пасябравала з нямецкай дзяўчынкай Кэці, што працягвала перапіску з ёй ўсё жыццё. Нібы суайчынніцы, яны цудоўна разумелі адна адну, дзяліліся жаночымі сакрэтамі, расказвалі пра дзяцей, а потым і ўнукаў, сваё жыццё. І моўных перашкод не адчувалі, бо Валянціна Аляксандраўна з дзяцінства добра ведала нямецкую, нават марыла паступіць у інстытут замежных моў. Але жыццё — штука непрадказальная, і замест таго, каб выкладаць дзецям мову, жанчына працавала ветурачом у мясцовай гаспадарцы, а потым насіла пошту.

Дарэчы, схільнасць да моў наша гераіня пераняла ад сваёй матулі Еўдакіі Андрэеўны, якая пражыла 88 гадоў і да апошняга валодала яснай памяццю, жывым розумам. У дзяцінстве мела прагу да ведаў, марыла вучыцца, але не атрымалася. І яна рабіла ўсё жыццё, апошні час — санітаркай у бальніцы. Але ўсё новае схоплівала хутка. Вось і да моў схільнасць мела.

Яшчэ да вайны Еўдакія працавала ў адной яўрэйскай сям’і: даглядала дзяцей. Гаспадары яе паважалі. І дзяўчына прывыкла да малых, нібы да родных. Таму, як уласную, успрыняла трагедыю сям’і, якая адбылася ў час вайны: разам з іншымі фашысты згубілі і яе выхаванцаў. Іх матулю Эсфір Якаўлеўну дзяўчыне ўдалося выратаваць. Схавала ў паленніцы, закідаўшы дрывамі. Фашысты доўга шукалі, пыталіся, куды падзелася бяглянка. Калі б знайшлі — смерць чакала б абедзвюх. Але пашанцавала. Ноччу Еўдакія дапамагла жанчыне дабрацца да партызан. Удзячная Эсфір пасля вайны знай-шла выратавальніцу і падтрымлівала сувязь з ёй. Валянціна ўзгадвае, што яны з матуляй ездзілі ў Слуцк да Эсфіры Найбург (такое прозвішча тая насіла ў другім шлюбе, дзяцей у якім ужо, на жаль, не было). Калі ж яна хварэла, Валянціна спачатку з матуляй, а потым і адна не раз праведвала жанчыну.

Маці расказвала, што ідыш, на якім размаўлялі ў сям’і Эсфір, вельмі падобны на нямецкую мову, таму яна, будучы ў няньках, вывучыла яўрэйскую размоўную мову і ў вайну добра разумела, аб чым “шпрэйхаюць” фашысты. А потым моўнае чуццё перадалося і дачцы.

Дарэчы, мова — не адзіная справа,

у якой Валянціна Аляксандраўна мае поспехі. Яна разводзіць кветкі.

У пакоях і палісадніку іх шмат. Адных толькі лілей мае некалькі дзясяткаў. Яны цудоўна цвітуць і радуюць гаспадыню.

Гадоў дзесяць таму жанчына страціла мужа. Смерць была раптоўнай. Валянціна не магла прымірыцца з цяжкай стратай. Каб хоць як скаратаць вечары ў адзіноце, яна нечакана для сябе ўзялася за іголку і пяльцы. Убачыўшы гэта, сын стаў падкідваць матулі ніткі ды ўзоры для вышывання. З тых пор яна стварыла нямала мастацкіх работ. Вельмі любіць выводзіць кветкі, жаночыя вобразы — усё яркае, рознакаляровае і прывабнае, бо менавіта такім, нягледзячы на ўсе яго нечаканасці і супярэчнасці, бачыць свет гэта простая вясковая жанчына з шырокім кругаглядам, пяшчотнай душой і добрым мастацкім густам.