Звычайны ўвогуле від капытных — казуля — апошнім
часам стаў свайго роду “зоркай”, да якой прыцягнута ўвага паляўнічай
супольнасці. Прычым, нагоды для такога інтарэсу сапраўды існуюць слушныя.

У перыяд з 13 па 16 лютага Магілёў-кая і Мінская
вобласці сталі зонай правядзення беларуска-расійскага семінара
біёлагаў-паляўніцтвазнаўцаў “Падкормка і сучасная біятэхнія — устойлівасць
папуляцый капытных (казулі, аленя, лася, дзіка, зубра) і гарантыя высокай
якасці паляўнічых трафеяў”. Ініцыятыва правя-дзення яго належала расій-скаму
боку, а галоўнай яе прычынай стала рэзка ўзросшая апошнім часам папулярнасць у
смаленскіх, маскоўскіх і бранскіх паляўнічых выездаў за здабычай у беларускія
лясы. Натуральна, што ў такой сітуацыі “Союз охотопользователей России”
звярнуўся да беларускіх калег з Інстытута прыродакарыстання нацыянальнай
Акадэміі навук Рэспублікі Беларусь з просьбай падзяліцца інавацыйнымі
распрацоўкамі ў вядзенні паляўнічай гаспадаркі…

Асіповіцкі раён удзельнікі семінара наведалі першым.
У Градзянскім і Жорнаўскім лясніцтвах яны азнаёміліся з метадамі вядзення
сезоннай падкормкі і ўбачылі месцы зімовай канцэнтрацыі капытных.

Моцнае ўражанне ў расійскіх гасцей засталося ад
сустрэчы са статкам зуброў — сёння іх налічваецца 140-144 асобіны — ва ўрочышчы
Белая Лужына, але найвялікшы інтарэс яны праявілі да мясцовага вопыту
падтрымання ў папуляцыі казуль вялікай колькасці прыдатных для трафейнай
здабычы асобін. Для еўрапейскай часткі Расійскай Федэрацыі, дзе паляванне
арганізавана пераважна на камерцыйнай аснове і мае выразны спартыўны ўхіл,
менавіта ўзгаданая задача сёння мае найбольшую актуальнасць.

Дарэчы, асіповіцкая част-ка семінара скончылася
даволі кур’ёзна. Спартыўна-трафейныя кандыцыі ўбачаных у мясцовых лясах казуль
настолькі ўзрушылі расійскіх паляўнічых, што тыя захацелі ў бліжэйшы час купіць
40-50 асобін гэтага віду і перавезці іх у свае гаспадаркі. Такая прапанова,
мякка кажучы, надта здзівіла прадстаўнікоў беларускага боку: налавіць столькі
адборных жывёл не складана, але ж, вядома, што перавозіць нават на зусім
кароткія адлегласці дзікіх казуль немагчыма. У іх ад стрэсу імгненна адбываецца
разрыў сэрца…

* * *

Павелічэнне колькасці казуль у паляўнічых угоддзях
адбылося адначасова са скарачэннем памераў папуляцый зайцоў — іх галоўных
ежавых канкурэнтаў. Для дзікай прыроды такая сітуацыя ўвогуле не з’яўляецца
чымсьці незвычайным і існаванню зайцоў як біялагічнага віду ніколькі не
пагражае. А вось паляўнічым пэўныя складанасці стварае.

Пры паляванні з сабакамі ўсё часцей замест зайцоў
уздымаюцца са схованак менавіта казулі. Як сведчыць статыстыка, у такой
сітуацыі толькі 5% паляўнічых могуць устрымацца ад стрэлу — падчас дынамічнага
палявання націск на курок адбываецца інстынктыўна.

Вось толькі праблема ў тым, што здабыча зайцоў
вядзецца па звычайнай пуцёўцы, а на адстрэл казулі ўжо патрабуецца ліцэнзія.
Калі ж ліцэнзіі няма — нават памылкова зроблены трапны стрэл расцэньваецца як
браканьерства. Па інфармацыі інспекцыі аховы жывёльнага і расліннага свету
менавіта такім чынам у разрад парушальнікаў прыродаахоўнага заканадаўства
патрапіў адзін з найбольш вопытных і паважаных асіповіцкіх паляўнічых, які
замест зайцоў падстрэліў дзвюх казуль…

Відавочна, абараніць сумленных аматараў палявання ад
такога кшталту канфліктаў з законам можна толькі адным спосабам: трэба
адаптаваць пад існуючыя рэаліі правілы палявання і адмяніць ліцэнзіраванне
здабычы казуль.

* * *

У размове з карэспандэнтам “АК” старшы навуковы
супрацоўнік інстытута прыродакарыстання НАН Беларусі Уладзімір Тышкевіч агучыў,
не хаваючы занепакоенасці, яшчэ адзін аспект “казульнай праблемы”. У сярэдзіне
лютага стала відавочна, што амаль палова ўсіх беларускіх казуль можа не дажыць
да надыходу вясны. Устойліва нізкая тэмпература надвор’я і анамальна тоўсты
слой снегу, які зрабіў недаступнай значную долю кармавой базы, вымушаюць казуль
працяглы час пакутаваць ад голаду і холаду. Каб выправіць сітуацыю, у бліжэйшы
час ва ўсіх паляўнічых гаспадарках краіны плануецца распачаць кампанію па
стварэнні спецыялізаваных падкормачных пляцовак.

Што тычыцца Асіповіцкага раёна, то, па меркаванні
навукоўца, ён з’яўляецца адным з прыемных выключэнняў. Мэтанакіраваная
падкормка казулі тут, як і ў іншых мясцінах, не была наладжана, аднак наяўнасць
вялікай колькасці пляцовак з ежай для іншых капытных (і ў першую чаргу —
зуброў) дазволіла тутэйшай папуляцыі гэтага віду зімаваць у адносна прымальных
умовах.

Падрыхтаваў Дзмітрый САЎРЫЦКІ.