Шаноўныя чытачы! Распачынаем рубрыку “Беларускае слоўка”, у якой будзем знаёміць вас з цікавымі самабытнымі словамі, іх гісторыяй, бытаваннем у роднай мове.

Даўнім, цёплым назваў слова “талака” народны паэт Беларусі Рыгор Барадулін. Сваёй формай і гучаннем яно дэманструе адметную рысу нашага вымаўлення — аканне, а глыбінны сэнс яго ўключае добразычлівасць, гасціннасць, шчодрасць, працавітасць нашага народа. Мабыць, таму па-руску растлумачыць гэтае слова можна толькі апісальна — “коллективная помощь при выполнении сложных работ”.

Для беларусаў яно заўжды абазначала своеасаблівае свята, якое складаецца з трох этапаў: запрашэнне сваякоў, аднавяскоўцаў для тэрміновай ці працаёмкай работы (зрубіць хату, скасіць сена і г.д.), супольную працу з рытуальнымі дзеяннямі (абліванне вадой, пляценне вянка і інш.) і абавязкова талочнае застолле з характэрнымі песнямі “Талака, талака талачылася…”, “Талачу, талачу, гарэлкі хачу…”. Усё гэта згуртоўвала людзей, спрыяла творчаму натхненню, фарміравала непаўторную духоўную культуру.

З цягам часу кожная такая супольная праца набыла асобнае найменне: “дажынкі”, “дасеўкі”, “дакопкі” і шмат іншых.

Вельмі прыемна, што традыцыя гэта захавалася ў нас і па сёння. Іншаземцы, з якімі даводзілася сустракацца, са шкадаваннем адзначаюць, што яны разлічваюць толькі на свае сілы. Бескарыслівая добразычлівая дапамога суседзяў, пра якую спяваецца ў песні “Талака” (паслухайце яе пры нагодзе!),  у іх засталася ў мінулым. Таму вельмі хочацца, каб у пагоні за дабрабытам еўрапейскім мы не адракліся ад набытку духоўнага, традыцыі, якой зайздросцяць многія.

Талакой у нашай мове называюць яшчэ групу людзей, часам — зборышча насякомых, а паводле беларускіх міфаў — і апякунку-багіню жніва і ўрадлівасці. Як уласная назва гэта слова выка-рыстоўваецца для наймення хлеба, краязнаўчай арганізацыі ў Гомелі, ансамбля танца, музыкі і песні ў Віцебску, рэстарана беларускай кухні ў Мінску, інтэрнэт-праекта, сельскага сацыяльна-дзелавога цэнтра в. Залессе ў Смаргонскiм раёне (“Залеская талака”). Не выключана, што горад Талачын у Віцебскай вобласці ўзводзіўся талакой, таму так і названы.