Месца хопіць усім

У гэтай сям’і любімая гульня ў імёны. Толькі іх не адгадвалі, а давалі наступнаму дзіцяці.
Нярэдка ад маладой матулі, якая пражывае ў добраўпарадкаванай кватэры, забяспечанай сучаснай бытавой тэхнікай, і нядаўна нарадзіла першынца, можна пачуць пра тое, як яна пакутуе ад пасляродавай дэпрэсіі. А вось Наталля Козел з Пагарэлага той дэпрэсіі не толькі не зведала, але і не чула пра яе, хоць нарадзіла і выхавала чатырнаццаць (!) дзяцей. Хіба ж быў час ныць і шкадаваць сябе, калі трэба было весці гаспадарку, гадаваць дзяцей, ды яшчэ і паспяваць працаваць паміж дэкрэтнымі водпускамі.
Наталля вырасла ў вёсцы Амінавічы, дзяцей у бацькоў было двое. А яе выбраннік Міхаіл з Пагарэлага, яго матуля з татам далі жыццё адзінаццаці хлопчыкам і дзяўчынкам. Неяк на танцпляцоўцы і ўспыхнуў агеньчык кахання. Хутка выпускніца Баранавіцкага тэхнікума лёгкай прамысловасці і ваеннаслужачы звыштэрміновай службы пабраліся шлюбам. Маладая жонка звольнілася з баваўнянага камбі-ната і, як і належыць, перабралася да мужа. Калгас падтрымаў маладую сям’ю жыллём.
Калі ў маладых бацькоў нарадзіўся першынец, яны яшчэ і не падазравалі, што яму ніколі не будзе сумна і адзінока па жыцці, бо хутка ў яго з’явіцца тузін сястрычак і брацікаў, якія стануць надзейнай падтрымкай і апорай. А лёсу так было заўгодна, каб у гэтых бацькоў было шмат дзяцей. Кажуць, чалавеку даецца па яго сілах. Відаць нябёсы адчулі, што ў гэтай сям’і дзеці змогуць вырасці сапраўднымі — без напускнога лоску і бравады, імкнення да прыгожага жыцця і манернічання. Простыя вясковыя людзі, якія атрымалі асновы бацькоўскай мудрасці і вынеслі правільныя жыццёвыя ўрокі, прывыклі ўсяго дасягаць уласнай працай і жыць па сродках.
— Цяжка было, пакуль старэйшыя былі маленькімі, але неяк спраўляліся, — дзеліцца Наталля Аляксандраўна. — А калі Саша падрос, ён лепш за нас спраўляўся з малымі. Пакуль я раніцай упраўляюся на ферме, ён малых падніме, пакорміць, адправіць у сад ды школу. І наогул у сям’і кожны меў свае абавязкі, лайдакоў не было. І цяпер мне не сорамна ні за аднаго з іх.
А ўмовы жыцця былі няпростыя: вада ў калонцы, гаспадарка вялізная, адной толькі бульбы садзілі гектар, а каровы, свінні, гусі ды іншая жыўнасць не пакідала часу для марнай траты. Затое ўсе былі пры справе і ўсё рабілі талакой — дружна і весела. Яшчэ паспявалі развіваць і нейкія асабістыя здольнасці: хтосьці спортам займаўся, хтосьці спяваў, маляваў. Калі хлопцам прыйшоў час службы, не адлыньвалі ад пачэснага абавязку, чацвёра з васьмі сыноў прайшлі яе ў дэсантных войсках у Віцебску, там жа служыць зараз унук.
Калі збіраюцца разам, а гэта больш за 40 чалавек, — сапраўдная бяседа. Дарэчы, большасць асталявалася непадалёк ад бацькоў — у Пагарэлым, Лапічах, Асіповічах, Чэрвеньскім раёне, па адным у Мінску, Віцебску і Гродне. А ўнукі і наогул хату бабулі з дзядулем лічаць сваёй. Цікава, што імёны дзецям выбіралі не бацькі. Пісалі, якія ведалі, на паперках, а малодшы выцягваў, перадаючы свайго роду эстафету наступнага выбару нованароджанаму. У сям’і ёсць Віктар, Валянціна, Марыя, Аляксандр, Дзіяна, Дзмітрый, Усцін, Алена, Кацярына, Міхаіл, Кірыл, Артур, Ульяна, Вадзім, да якіх з цягам часу дадаліся імёны зяцёў, нявестак, унукаў. Муж і жонка ўпэўнены: для праўнукаў хопіць прыгожых імён, а таксама месца ў гэтай гасціннай хаце і сэрцах яе гаспадароў.