Хімічныя крыніцы энергіі для аўтаномнага
сілкавання разнастайнай электра- і радыёапаратуры, што звыкла называюцца
батарэйкамі — тая “дробязь”, без якой немагчыма ўявіць існаванне сучаснага
чалавека. Кварцавыя і электронныя гадзіннікі, пульты кіравання бытавой
электронікай, мабільныя тэлефоны, многія віды цацак для дзяцей і дарослых,
ноўтбукі, фотаапараты, ліхтары — вось далёка не поўны пералік таго, што робіць
наша жыццё сапраўды камфортным і не можа працаваць без батарэек альбо
мініяцюрных акумулятараў.

Не будзе перабольшваннем лічыць, што
сярэднестатыстычная сям’я ў дадзены канкрэтны момант часу мае ў карыстанні
недзе 10 разнастайных батарэек, і, як мінімум, палова з іх на працягу года
патрабуе замены.

Якія адносіны гэтыя разлікі маюць да аховы
навакольнага асяроддзя? Самае непасрэднае. Калі батарэйкі перастаюць працаваць,
мы выкідваем іх як звычайныя бытавыя адыходы і не задумваемся аб тым, што
кожная з іх уяўляе сабой мініяцюрную хімічную бомбу. Менавіта так: у састаў
кожнага элемента сілкавання ўваходзяць цяжкія металы і актыўныя рэчывы, якія
здольны пераўтвараць іх у біялагічна актыўныя солі. Трапляючы ў навакольнае
асяроддзе, батарэйкі даволі хутка разбураюцца і выдзяляюць субстанцыю, здольную
— у залежнасці ад тыпу крыніцы току і яе памераў — забрудзіць ртуццю, нікелем,
цынкам, кадміем, свінцом, марганцам альбо іншымі шкоднымі для жывых істот
цяжкімі металамі да 20 м²
зямлі. Такая плошча ўяўляе сабой арэал існавання двух дрэў, двух кратоў, аднаго
вожыка і некалькіх тысяч дажджавых чарвякоў — зусім нямала, калі ўлічыць, што
вага батарэечнай “міні-бомбы” складае лічаныя грамы.

Як вядома, цяжкія металы назапашваюцца ў жывых
тканках, паступова, праз ежавыя ланцугі, распаўсюджваюцца па ўсёй біясферы, не
абмінаючы і чалавека. Па іроніі эвалюцыі менавіта наш від найбольш востра
рэагуе на хранічнае атручванне цяжкімі металамі, бо яны ў першую чаргу “б’юць”
па найбольш складаных частках арганізма — эндакрыннай сістэме і галаўным мозгу.

Сёння пагроза, якую ўяўляюць прыродзе і чалавеку
адпрацаваўшыя хімічныя крыніцы энергіі, адчуваецца востра ва ўсім свеце. Наша
краіна не выключэнне, таму яшчэ ў 2009 гэты від адыходаў быў унесены ў
Дзяржаўную праграму па зборы і перапрацоўцы другаснай сыравіны.

У лютым гэтага года пачаўся збор сапсаваных
крыніц току і ў Асіповіцкім раёне. У пяці самых буйных магазінах горада і
рабочага пасёлка Ялізава былі ўсталяваны спецыяльныя кантэйнеры, нагляд за
якімі і, адпаведна, утылізацыя сабраных батарэек даручаны ДУКВП “Райсэрвіс”.
Але ўзгаданы абавязак не патрабуе ад яго работнікаў шмат сіл і часу. Па стане
на 20 мая з дапамогай гэтых кантэйнераў было сабрана… 0 батарэек.

Па меркаванні дырэктара прадпрыемства Аляксандра
Маслава, такі “эфектны” старт важнай экалагічнай кампаніі асабіста яго не
здзіўляе: ідэя асобнага збору цвёрдых бытавых адыходаў увогуле вельмі цяжка
ўкараняецца ў свядомасці беларусаў. Што ж тычыцца непасрэдна батарэек, то сёння
ўтвараемую імі пагрозу ўсур’ёз не ўспрымае, бадай, ніхто, таму зрухаў у
свядомасці землякоў можна чакаць не адно дзесяцігоддзе.

Песімізм кампетэнтнага камунальніка, які знаёмы
з праблемай раздзельнага збору ЦБА ва ўсіх яе аспектах, цалкам зразумелы. Аднак
здаецца, што ў барацьбе з батарэйкамі ёсць сэнс паспрабаваць альтэрнатыўныя
падыходы. Спажыўцом значнай часткі хімічных крыніц энергіі з’яўляюцца дзеці,
дык чаму б не размясціць скрыні для збору адпрацаваўшых крыніц энергіі не ў
крамах, а ў школах? Зразумела, ніхто не гарантуе, што рэалізацыя ўзгаданай
прапановы дасць станоўчы вынік, але ж і горш ад яе не будзе. Тым болей, што
зрабіць такую скрыню можна хутка і амаль без матэрыяльных выдаткаў.